NL011.13 Tex
Ontwerp 2025 Ott
D. Op Drie Burgen
4. Frya’s Tex
11.13 Frya’s Tex
Al wie vrij is, heil! Uiteindelijk zien ze mij terug. Maar alleen wie geen slaaf is, van een ander noch zichzelf, kan ik als vrij beschouwen.
Hier is mijn raad:
1. In hoge nood, wanneer raad en daad tekort schieten: roep Wralda’s geest aan. Maar doe dat pas als alles is geprobeerd. Want ik leg het uit en de tijd bevestigt: Moedelozen bezwijken altijd onder hun eigen lijden.
2. Wralda’s geest kan men alleen vanuit nederigheid dank toewijden, en wel driemaal: Voor wat je genoten hebt, voor wat je geniet en voor hoop in angstige tijden.
3. Jullie weten hoe snel ik hulp verleende. Doe hetzelfde voor je naasten. Maar wacht niet tot [012] je gevraagd wordt. De lijdende zou je vervloeken, mijn waaksters zouden je naam uit het boek vegen en ik zou je als een onbekende moeten afwijzen.
4. Neem nooit van je naasten nederige dank aan, want die komt alleen Wralda’s geest toe. Afgunst zou je besluipen, wijsheid zou je berispen en mijn waaksters zouden je betichten van vaderroof.
5. Vier elementen staan je ter beschikking: lucht, water, aarde en vuur. Maar alleen Wralda is daar meester over. Daarom adviseer ik je rechtvaardige mannen te kiezen, die arbeid en opbrengst eerlijk verdelen, zodat iedereen deelneemt aan werk of verdediging.
6. Wie onder jullie de eigen vrijheid verkwanselt, is geen volksgenoot, maar een hoerekind met vervuild bloed. Die moet met zijn moeder worden verbannen. Vertel dit je kinderen in de ochtend, middag en avond, zodat ze er des nachts van dromen.
7. Wie een ander de vrijheid afneemt, ook al had die ander een schuld, moet ik laten afvoeren met halsband en riem als van een slavin. Op een kale plek moet het lijk en dat van zijn moeder worden verbrand. Daarna [013] wordt de as vijftig voet diep begraven, opdat daar geen grashalm uit zal groeien. Want zulk gras zou je dierbare vee vergiftigen.
8. Schendt nooit het volk van Lyda of van Finda. Wralda zou hen helpen, zodat jouw geweld op je eigen hoofd zou terugkomen.
9. Mochten ze raad of iets anders van je willen, dan dien je hen te helpen. Maar komen ze om te roven, tref hen dan als een bliksemschicht.
10. Wil een van hen trouwen met een dochter van jou, en zij wil ook, leg haar dan eerst haar domheid uit. Maar wil ze toch haar vrager volgen, laat hen dan in vrede gaan.
11. Wil jouw zoon hun dochter, doe dan evenzo. Maar geen van beide kan terugkomen. Want ze zouden uitheemse zeden en gewoontes meebrengen en als die worden overgenomen kan ik niet langer over je waken.
12. Op mijn Faam Festa heb ik al mijn hoop gevestigd. Daarom moet je haar [014] Eremoeder maken. Als je mijn raad volgt zal zij ook later mijn Faam blijven, evenals alle toegewijde Famen die haar zullen navolgen. Dan zal de Lamp die ik voor je heb opgestoken nooit uitgaan. Het licht ervan zal eeuwig je verstand verhelderen en je zult even vrij blijven van dwingelandij, als jouw zoete rivieren van het zoute water der eindeloze zee.
Noten en andere vertalingen
Overwijn 1951
[15] Fryas Tekst.
Heil beidt de vrijen! Ten laatste zullen zij mij weerzien. Doch hem alleen kan ik als vrij erkennen, die geen slaaf is van een ander, noch van zijn driften. Hier is mijn raad.
1. Indien de nood hoog is en goede raad en goede daad niets meer vermogen, roep dan de geest van Wr.alda aan, maar gij moet hem niet aanroepen, alvorens alle dingen beproefd zijn. Ik zeg U met redenen en de tijd zal het bewijzen: De moedelozen zullen steeds bezwijken onder hun eigen leed.
2. Wr.alda’s geest mag men alleen kniebuigend dank toewijden, ja driewerf, voor wat gij van hem genoten hebt, voor wat gij geniet en voor de hoop, die hij U laat in angstige tijden.
3. Gij hebt gezien, hoe spoedig ik hulp verleende. Doe insgelijks met uw naaste, maar toef niet tot dat men U verzocht heeft. De lijdenden zouden U vervloeken, mijn maagden zouden uw naam uitwissen uit het boek en ik zou U als onbekenden moeten afwijzen.
4. Laat uw naaste U nooit dank betuigen met gebogen knie, deze behoort aan Wr.alda’s geest. Nijd zou U bekruipen, de wijsheid zou om U lachen, mijn maagden zouden U betichten van verloochening van Uw vader. (Wr.alda).
5. Vier dingen zijn tot uw genot gegeven, met name lucht, water, land en vuur, maar Wr.alda wil daarvan alleen de bezitter wezen. Daarom raad ik U, dat gij U rechtvaardige mannen kiest, die de arbeid en de vruchten naar recht verdelen, zodat niemand vrij van werken noch van verdedigen heeft.
6. Wanneer er iemand onder U gevonden wordt, die zijn eigen vrijheid verkoopt, die is niet van uw volk, hij is een bastaard met verbasterd bloed. Ik raad U, hem en zijn moeder uit het land te drijven. Zeg dat tot uw kinderen ’s morgens en ’s middags en ’s avonds, totdat zij er ’s nacht van dromen.
7. Een ieder, die een ander van zijn vrijheid berooft, al heeft de ander aan hem verplichting, die moet ik aan de leiband van een slavin laten rondlopen. Maar ik raad U aan, zijn lijk en dat van zijn moeder op een dorre plaats te verbranden en daarna hun as vijftig voet onder de grond te begraven, opdat daar geen grashalm op moge groeien, want al zulk gras zou uw kostelijkste vee doden.
8. Grijp nooit het volk van Lyda, noch van Finda aan. Wr.alda zou hen helpen, zodat het geweld, dat van U uit zou gaan, op uw eigen hoofden zou neerkomen.
9. Indien het mocht gebeuren, dat zij van U raadgeving of iets anders willen, dan behoort gij hen te helpen. Maar komen zij roven, val dan op hen neer als bliksemend vuur.
10. Indien een van hen een van uw dochters tot vrouw begeert, en zij dat wil, dan zult gij haar heur dwaasheid beduiden, maar wil zij toch haar vrijer volgen, laat haar dan met vrede gaan.
11. Willen uw zoons van hun dochters, dan moet ge evenzo doen [17] als met úw dochters, Maar noch de een, noch de ander mag terugkeren, want zij zouden uitheemse zeden en gewoonten meebrengen en zodra deze bij U gehuldigd worden, kan ik niet langer over U waken.
12. Op mijn dienares Fästa heb ik al mijn hoop gevestigd. Daarom moest gij haar tot Eremoeder nemen. Volgt gij mijn raad dan zal zij nadien mijn dienares blijven en alle vrome maagden, die haar volgen. Dan zal de lamp nooit uitgaan, die ik voor U opgestoken heb. Het licht daarvan zal dan eeuwig uw brein verlichten en gij zult dan even vrij blijven van onvrij geweld, als uw zoet binnenwater van het zoute water der eindeloze zee.
Ottema 1876
[/19] Fryas Tex.
Heil verbeidt de vrijen. Ten laatste zullen zij mij weder zien. Doch hem alleen mag ik als vrij erkennen, die geen slaaf is van een ander noch van zijne driften. Hier is mijn raad.
1. Zoo wanneer de nood erg is, en goede raad en goede daad niets meer vermogen, roep dan den geest van Wralda aan; maar gij moet hem niet aanroepen, bevorens alle dingen beproefd zijn. Doch ik zeg u met redenen, en de tijd zal het waar maken: De moedeloozen zullen immer bezwijken onder hun eigen leed. [21]
2. Wraldas geest mag men alleen kniebuigende dank toewijden, ja driewerf, voor hetgene gij van hem genoten hebt, voor hetgene gij geniet en voor de hoop, die hij u laat in angstige tijden.
3. Gij hebt gezien, hoe spoedig ik hulp verleende. Doe al eender met uwen naaste; maar toef niet tot dat men u gebeden heeft; de lijdenden zouden u vloeken, mijne maagden zouden uwen naam uitwisschen uit het boek en ik zoude u als onbekenden moeten afwijzen.
4. Neem nimmer kniebuigende van uwen naaste dank aan, deze behoort aan Wraldas geest. De nijd zoude u bekruipen; de wijsheid zoude u belagchen; mijne maagden zouden u betigten van vaderroof.
5. Vier dingen zijn tot uw genot gegeven, met name lucht, water, land en vuur; maar Wralda wil alleen daarvan bezitter wezen. Daarom raad ik u, gij zult u rechtvaardige mannen kiezen, die den arbeid en de vruchten naar recht verdeelen, zoodat niemand vrij van werken noch van verdedigen zij.
6. Zoo wanneer daar iemand onder u gevonden wordt, die zijne eigene vrijheid verkoopt, die is niet van uw volk, hij is een bastaard met verbasterd bloed. Ik raad u, dat gij hem en zijne moeder uit het land drijft. Zeg dat tot uwe kinderen des morgens en des middags en des avonds, tot dat zij daar van droomen des nachts.
7. Een iegelijk die een ander van zijne vrijheid berooft, al ware de ander hem schuldig, dien moet ik aan den leiband eener slavin laten voeren. Doch ik raad u om zijn lijk en dat zijner moeder op eene kale plaats te verbranden en daarna hunne asch vijftig voet onder den grond te begraven, opdat daar geen grashalm op groeijen moge, want zoodanig gras zoude uw kostelijkste vee dooden.
8. Tast nooit het volk van Lyda, noch van Finda aan. Wralda zoude hen helpen; zoodat het geweld, dat van u uitging, op uw eigen hoofden zoude terugkeeren. [23]
9. Zoo wanneer het mocht gebeuren, dat zij van u raadgeving of iets anders begeerden, zoo behoort gij hen te helpen. Maar komen zij om te rooven, val dan op hen neder als het bliksemende vuur.
10. Zoo wanneer een van hun eene uwer dochteren tot vrouw begeert, en zij dat wil, dan zult gij haar hare dwaasheid beduiden, doch wil zij toch haren vrijer volgen, dat zij dan met vrede ga.
11. Willen uw zonen van hunne dochteren, dan moet gij even zoo doen als met uwe dochteren. Maar noch de een, noch de ander mag terugkeeren, want zij zouden uitheemsche zeden en gewoonten medevoeren, en zoodra deze bij u gehuldigd worden, mag ik niet langer over u waken.
12. Op mijne dienares Fæsta heb ik al mijne hoop gevestigd. Daarom moest gij haar tot uwe Eeremoeder nemen. Volgt gij mijn raad, dan zal zij namaals mijne dienares blijven en alle vrome maagden die haar volgen. Dan zal de lamp nimmer uitgaan, die ik voor u opgestoken heb. Het licht daarvan zal dan eeuwig uw brein verlichten, en gij zult dan even vrij blijven van onvrij geweld, als uwe zoete rivierwateren van het zoute water der eindelooze zee.
NL009.18 Frya ᐊ vorig/volgend ᐅ NL014.09 Festa
Aangepaste volgorde:
NL009.18 Frya ᐊ vorig/volgend ᐅ NL033.22 Minerva
En 02f Tex