Goffe T. Jensma
Bronnen
Oorspronkelijke publicaties van Jensma m.b.t. OL, incl. teksten in tijdschriften en andere boeken
- 1992 Lees, leer en waak - Het Oera Linda Bok. Een rondleiding - in De Vrije Fries, jrg. 72, blz. 8-52.
- 2002 Geen Fries spot met zijn land'. Nationalisme, ironie en het Oera Linda-boek - in Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, jrg. 117, blz. 331-343.
- 2004 De gemaskerde God, François Haverschmidt en het Oera Linda Boek (handelseditie proefschrift, uitg. Walburg Pers).
- 2004 Ironie én ernst. Het Oera Linda-boek als uiting van hoge of lage cultuur - In: De Negentiende Eeuw 28:1, blz. 3-17.
- 2006 Het Oera Linda-boek facsimile, transcriptie, vertaling - uitg. Verloren [inleiding blz. 7-54].
- 2006 Over Jacques Fermauts voorwoord bij diens uitgave van het Oera Linda-boek (met kort weerwoord van Jacques Fermaut) - In: SEMafoor 7:2, 30-31.
- 2014 Het raadsel van de tohnekka (in het Oera Linda-boek) - toespraak t.g.v. pensionering prof. theologie Yme Kuiper.
- 2019 Frya als oermoeder van de vrije Friezen; paragr. in “Vrijheid als innerlijke deugd. De paradox van de ‘Friese vrijheid’ in de negentiende eeuw” - in It Beaken jrg. 81 nr. 1/2 blz. 31-53.
- 2022 (licht herziene 2de uitg.) Het Oera Linda-boek facsimile, transcriptie, vertaling - uitg. Verloren.
Secundaire literatuur over Jensma’s werk m.b.t. OL (selectie)
- Huisman, Kerst - Het Oera Linda Boek als Broer-Konijn-vertelsel (n.a.v. artikel Jensma in De Vrije Fries) - LC 3-7-1992 bl. 23.
- Skriuwers Oera Linda Boek efterhelle; Goffe Jensma ûntdekt werklike motyf - LC 30-11-2000 bl.22.
- Toeval aan de haal met grap Oera Linda Boek - LC 14-12-2002 bl.8.
- Haverschmidt is zeker auteur Oera Linda - LC 24-11-2004 bl. 11.
- Vries, Sietse de - Van literair experiment tot herinnering aan de voortijd; Oera Linda-boek was Haverschmidts reactie op fundamentalisme - LC 3-12-2004 blz. 29-30. Jensma: “It is (...) allegear kul en kolder.”
- Van het Oera Linda-Boek, de Friese kip en de zeespiegel - LC 10-12-2004 blz.10. (Verslag van gespreksavond met o.a. Henk Meijering en Marita Mathijssen over boek Jensma.)
- Fermaut, Jacques - Het Oera Linda-Boek bezorgd door Goffe Jensma - In: SEMafoor 7:3 (2006), 20-22.
- Vries, Sietse de - Vrijzinnigen en fijnen op vuist in Oera Linda-boek (reclame voor Jensma’s vertaling en theorie) - LC 21-4-2006 bl. 5.
- Heerma van Voss, Lex - (boekbespreking:) Goffe T. Jensma, De gemaskerde God. François Haverschmidt en het Oera Linda-Boek - In: Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis, maart 2007, blz. 150-152.
- Vries, Sietse de - Het waren de Halbertsma's, het was Haverschmidt - LC 20-11-2010 blz.8. (Menno Knul vs. Goffe Jensma.)
- Reinewald, Chris (met medewerking Jensma) - Bedrog, bijgeloof en zelfmoord in Friesland - In: Eos magazine, sept. 2011 blz.34-38.
Audio en audiovisueel
- 1994 feb. 16 (16:02 uur) RVU, Peter te Nuyl - De Schatkamer; Het Oera Lindaboek (met o.a. Goffe Jensma) - 56 min. Radio 5.
- 2004 Duinen, Gryt van (samenstelling en regie) - Het Oera Linda Mysterie - 29 minuten, uitgezonden in serie Fryslân Dok op Omrop Fryslân TV, als reclame voor Jensma's boek.
- 2009 Jensma, Goffe (eindredactie) - It Oera Linda-boek; It mystifisearre Fryslân - 13 minuten, voor het eerst uitgezonden als finster 23 in de serie 11en30 (Kanon fan de Fryske skiednis) door Omrop Fryslân op ...? (Zie Nederlands ondertitelde versie, gebruikt als deel van langere video.)
- 2017 juli 23 VPRO/OVT - Goffe Jensma over zijn proefschrift - 8 minuten durend gesprek, als onderdeel van afl. uit serie OVT, uitgezonden door VPRO op Radio 1.
- 2019 juni 13 Fragment van radio interview Omrop Fryslân: Dader koninginnedagaanslag Apeldoorn mogelijk geïnspireerd door Oera Linda-boek, Fries gesproken en Nederlands ondertiteld (Twitter)
- 2021 dec. 22 Jensma, Goffe - De mythe voorbij - Friestalige presentatie over Oera Linda van 73 minuten (incl. in- en uitleiding), uitgezonden in de serie Thúsakademy door Omrop Fryslân. (ondertiteld fragment.)
overig vastgelegd
- Jensma speelde in 1983 als Goffe Theunis de hoofdrol in een film van 24 minuten, getiteld Stof tot Stilte, over een jongeman die geobsedeerd raakt door een mysterieuze, onbereikbare vrouw, maar uiteindelijk teleurgesteld wordt en zijn leven beëindigd.
- Jensma over Ottema en diens vermeende (redenen voor) zelfmoord, 2004 en 2006: afb. hiernaast. Zie ook commentaar hierop door Ott in vraaggesprek (feb. '23) en presentatie (mrt. '23). Het proces-verbaal van de overlijdensaangifte vermeldt longontsteking als doodsoorzaak.[1]
Subsidiënten
Vermeld in betreffende werken werden de volgende geldschieters:
De Gemaskerde God (2004): promotieonderzoek
- Stichting voor Filosofie en Theologie (NWO)
Idem: uitgave als boek
- Ottema-Kingma Stichting te Leeuwarden
- Van Heloma Stichting te Heerenveen
- P.W. Janssen’s Friesche Stichting te Oranjewoud
- Boelstra Olivier Stichting te Stiens
- Stichting op Toutenburg te Zwartewegsend
- Stichting Je Maintiendrai-Friesland
- Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur
- Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen
Het Oera Linda-boek (2006)
- Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds
- Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
Biografisch
(ontleend aan Friestalige wikipedia)
- 1956 geboren te Korhorn, Groningen
- 2001-2008 onderzoeker aan de Fryske Akademy (periode 1500-1900)
- promotie aan de Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap te Groningen met proefschrift De gemaskerde God, François Haverschmidt en het Oera Linda Boek (zie onder publicaties)
- 2006-2008 bijzonder hoogleraar Friese taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam
- 2008-2022 hoogleraar Friese taal- en letterkunde aan het Fries Instituut van de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen
Aantekeningen bij OL vertaling (2006)
Begin van een lijst met aantekeningen bij de uitgave Jensma's Oera Linda vertaling (2006). Verwijzing op basis van handschriftbladzijde en regelnummer; onderstreping toegevoegd.
- Toespraak van Adela [003/02] (...) beloofde hen rode [RA] koeien met gouden hoornen (...) — Hoewel Jensma in noot verwijst naar Numeri 19:2 zal dit een vergissing zijn geweest. RA betekent hun (vgl. THA FINNA RA BÀRN).
- Frya's Tex [012/28] (...) moet ik in de baarmoeder [ANDA BÀRN.TAM] van een slavin laten voeren. — Uit noot (mogelijke bronnen) blijkt dat deze vertaling gebaseerd is op woordenboeken De Haan (1832) en Richthofen (1840): berntam. Jensma's uitgangspunt was dat de taal van OL zoveel mogelijk gebaseerd was op Oudfriese woordenboeken. Ottema's vertaling leiband zou gebaseerd zijn op een "niet bestaande samenstelling" berne-team. De woorden BÀRN (kind) en TAM of TÀM (meervoud: teugels, werkwoord: temmen, bedwingen, in samengesteld adjectief: tomeloos) komen meermalen voor, waardoor de samenstelling (kinder-) leiband voor de hand ligt. Door te kiezen voor bovenstaande onzinnige vertaling wordt de tekst kolderiek (een door Jensma in context van Oera Linda veelgebruikte term).
- Over de Gertmannen [072/21] Gertje, de dochter van Grote Pier [GÉRT. PIRE.HIS TOGHATER] — Het woord voor groot is GRÁT, GÉRT is de naam van Pire's dochter (waarom Gertje i.p.v. Geert? De naam Pire kan, naast het voor de hand liggende Pier/Pierre/Pieter ook gerelateerd zijn aan de Griekse namen Pyrrhus/Πύρρος en/of Piraeus/Πειραιάς). Bovenstaande vertaling is alleen mogelijk wanneer de basisaanname is dat Oera Linda een (19e eeuwse) grap betreft. Een dergelijke vertaling kan vervolgens niet dienen om deze these te onderbouwen, zoals Jensma wel doet in zijn proefschrift:
Humoristisch zijn ook de namen van sommige hoofdpersonen in het boek (...) Weer andere vallen op omdat ze zo ingenieus gevonden zijn: GERT.PIRE.HIS TOGHATER, ‘Gert Piersdochter’ oftewel Grote Piersdochter (...) (blz. 49-50)
Op zijn OLBees heet Gert GERT.PYRE.HIS TOGATHER en deze naam kan, het is een zeer voor de hand liggende omzetting van letters, niet anders worden gelezen dan als ‘de dochter van Grote Pier’. (...) Kolderieke parodie en spel tegenover erudiete ernst. (blz. 84)
 |
 |
Aantekeningen bij De Gemaskerde God (2004)
de kracht van herhaling
Weinig te melden? Ontdek de kracht van herhaling
De illusie van waarheid; of de kracht van herhaling
(titels van artikelen over marketing)
Door veelvuldige herhaling van woorden als kolder, bizar en absurd (en afgeleiden) in relatie tot Oera Linda, wordt getracht de lezer een negatief waardeoordeel ad nauseam in te prenten. Daarnaast wordt in het betoog de schijn van zekerheid gewekt met talrijke varianten van ongetwijfeld (zie afbeeldingen).
 |
 |
 |
 |
 |
Noten
- ↑ Zie Jan G. Ottema onder The malicious suicide falsehood.